"सार्क कार र्याली-२००७" का अवसरमा नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघद्वारा आज काठमाडौंमा आयोजित "उर्जाको प्रभावकारी उपयोग एवं स्वच्छता विकास सन्यन्त्र" बिषयक दक्षिण एशियाली सम्मेलन (SAARC Regional Conference on "Energy Efficiency & Clean Development Mechanism) ले उर्जाको उत्पादन, वितरण, प्रभावकारी उपयोग एवं स्वच्छ वातावरण निर्माण, चुहावट नियन्त्रणका साथै यस क्षेत्रमा उर्जा आयात निर्यातका लागि लगानी एवं प्रशारण लाइन विस्तारमा ठोस रुपमा आपसी सहयोग एवं लगानी विस्तार हुनु पर्नेमा जोड दिएको छ ।
उक्त सम्मेलनको उद्घाटन गर्नु हुंदै प्रमुख अतिथि अर्थ मन्त्री डा. रामशरण महतले विश्वमा बढ्दै गएको दक्षिण एशियाली अर्थतन्त्रका लागि उर्जाको आपूर्ति प्रभावकारी रुपमा हुनु पर्ने र यसको उपयोगमा बैज्ञानिक ढंगबाट किफायति बनाउनुका साथै नविकरणीय उर्जाको विकास विस्तारमा समेत जोड दिनु पर्ने बताउनु भयो ।
साथै उहांले बढ्दो जंगल फडानी रोक्न एवं विग्रंदो वातावरणमा सुधार ल्याउन समेत सो आवश्यक भएको उल्लेख गर्नु हुंदै नेपालमा जलविद्युत विकासको प्रचुर सम्भावना भएकाले विशेषगरी भण्डारण गर्न सक्ने क्षमताका विद्युत परियोजनामा लगानी बढाउनु पर्ने धारणा व्यक्त गर्नु भयो ।
विशेष अतिथि जलश्रोत राज्यमन्त्री ज्ञानेन्द्र बहादुर कार्कीले दक्षिण एशियाली मुलुकहरुमा उर्जाको बढ्दो माग भई रहेको तथा नेपाल यस क्षेत्रमा जलश्रोतको समृद्ध मुलुक भएर लोड सेडिङ्गको ठूलो समस्या भोगि रहेको परिप्रेक्ष्यमा सार्क क्षेत्रमा आपसी सहयोग जुटाई जलविद्युत उत्पादन गर्न सकेमा मात्र आर्थिक सामाजिक विकासको गति अघि बढाउन सकिने बताउनु भयो ।
साथै उहांले दीगो र स्थायी शान्ति स्थापना गरी नेपालले आगामी १० वर्ष कम्तिमा ५ हजार मेघावाट विद्युत उत्पादन गर्न सक्नु पर्ने र यसका लागि यस क्षेत्रका निजी क्षेत्रको सहयोग महत्वपूर्ण हुने धारणा व्यक्त गर्नु भयो ।
सो अवसरमा नेपालका लागि बंगलादेशका राजदूत इम्तियाज अहमद (Imtaiaz Ahmed) ले उर्जाको खपत कम गर्ने उपाय अवलम्बन गर्न प्रोत्साहित गर्नु पर्ने र विद्युतको उत्पादन लागत घटाउनु पर्ने धारणा व्यक्त गर्नु हुंदै वातावरण स्वच्छताका लागि खेर गएका पदार्थको प्रयोगबाट पुनरउत्पादन गर्न सकिने बताउनु भयो ।
भारतीय दुवातावसका डेपुटि चिफ अफ मिशन डा. खेया भट्टाचार्य (Dr. Kheya Bhattacharya) ले सार्कले यस क्षेत्रका देशमा भएको उर्जाको पर्याप्तता एवं अपर्याप्ततालाई ध्यानमा राखि एक आपसमा बांडचुंड गरी समस्या समाधान गर्न यस क्षेत्रमा प्रशारण लाइन विस्तारका लागि निरन्तर प्रयास गर्नु पर्ने सहमति हालै नयाँ दिल्लीमा सम्पन्न अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनमा भएको बताउनु भयो ।
साथै उहांले द्विपक्षीय प्रशारण लाइन समेत निर्माण गर्नु पर्नेमा जोड दिनु हुंदै उर्जा प्रभावकारिता एवं स्वच्छता विकास सन्यन्त्रले उर्जा बचत गर्नुका साथै वातावरणलाई स्वच्छ बनाउन मद्दत गर्ने हुंदा यसको विकासमा जोड दिनु पर्ने आवश्यकता औल्याउनु भयो ।
नेपालका लागि पाकिस्तानका राजदुत सोहिल अमीन (Sohail Amin) ले उर्जा संरक्षण नीति तर्जुमा गरी प्रभावकारी रुपमा लागू गर्नु पर्ने र ग्रामीण क्षेत्रका लागि नविकरणीय उर्जा महत्वपूर्ण हुने धारणा व्यक्त गर्नु हुंदै नेपालमा कहिल्यै पग्लिएर नसकिने हिमालबाट बग्ने पानी जलविद्युत उत्पादनका लागि पर्याप्त भएकोले यी कार्यमा सहयोग गर्न पाकिस्तान तयार रहेको बताउनु भयो ।
नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका अध्यक्ष चण्डिराज ढकालले सार्क कार र्यालीबाट यस क्षेत्रका जनता बीच आपसी सहयोग तथा सद्भाव विस्तार गर्नुका साथै द्विपक्षीय व्यापार लगानी, पर्यटन प्रबर्द्धन मात्र नभई कला र संस्कृतिको विकास विस्तारमा समेत सहयोग पुग्ने भएकोले महासंघका साथै सदस्य संघहरुबाट र्यालीलाई सफल बनाउन विभिन्न प्रयास भई रहेको उल्लेख गर्नु हुंदै लगानी आकर्षणकै क्रममा उर्जा सम्बन्धी सम्मेलन आयोजना गरिएको उल्लेख गर्नु भयो ।
अध्यक्ष ढकालले सार्क राष्ट्रहरु बीच आपसी सहयोगको प्रचुर सम्भावनाका साथै चुनौतिहरु समेत भएकाले आपसमा मिलेर चुनौतिको सामना गर्दै सम्भावनाहरुलाई अवसरका रुपमा परिणत गर्नु पर्नेमा जोड दिंदै नेपालमा लगानीको प्रचुर सम्भावना भएको जलविद्युत क्षेत्रमा लगानी गरी लाभ लिन पनि सार्क मुलुकका लगानीकर्ताहरुलाई आव्हान गर्नु भयो ।
बढ्दो माग एवं आपूर्तिको कमिबाट उद्योग व्यापार व्यवसाय मात्र नभई समग्र आर्थिक सामाजिक क्षेत्रनै तहस नहस हुने, आर्थिक बृद्धिदर, रोजगारी एवं गरिवी निवारणमा समेत अवरोध उत्पन्न गरिरहेकाले जलविद्युत क्षेत्रमा लगानी गरी विद्युतको माग पूरा गर्नुका साथै विदेशी मुद्रा आर्जन गर्न समेत सकिने भएकोले लगानीका लागि नेपालले विदेशी लगानीकर्ताहरुलाई समेत आव्हान गर्दै आएको बताउनु भयो ।
त्यसैगरी उहांले उर्जा प्रभावकारिता एवं स्वच्छता विकास सन्यन्त्रबाट उर्जाको अनावश्यक खर्च कटौति भई आपूर्ति बढाउन एवं वातावरणीय विकासमा सघाउ पुर्याउने भएकोले यसको विकासमा जागरुकता ल्याउनु पर्ने र बैकल्पिक उर्जाको विकासलाई समेत प्रोत्साहित गर्नु पर्ने उल्लेख गर्नु भयो ।
महासंघको उर्जा तथा वातावरण समितिका सभापति विराट थापाले धन्यवाद ज्ञापन गर्नु हुंदै परिणाममुखि कार्य गर्नु पर्नेमा जोड दिनु भयो ।
उद्घाटन समारोहपछि महासंघको उद्योग पुनस्थापना एवं व्यवसायिक कानून समितिका सभापति अशोक कुमार तोदीको सभापतित्वमा आयोजित प्राविधिक सत्रमा सार्क मुलुकका उर्जा तथा स्वच्छता विकास सम्बन्धी विज्ञहरुले कार्यपत्रहरु प्रस्तुत गर्नु भई त्यस माथि विस्तुत छलफल भएको थियो ।